Kościół Świętego Mikołaja w Inowrocławiu, rzymskokatolicki kościół parafialny mieszczący się w Inowrocławiu, przy ulicy Księdza Bogdana Gordona.
Jest to świątynia o braku wyraźnych cech stylowych. Pierwotnie gotycka, trzynawowa halowa z końca XV wieku, nakryta odrębnymi dachami nad każdą z naw, nawiązująca tym do kościoła NMP w Toruniu o unikatowych szczytach. Filary międzynawowe krótkie, z których energicznie wystrzeliwały łuki sklepienne, co zbliżało jego architekturę do pobliskich kościołów farnych w Bydgoszczy, Gębicach i Kleczewie – razem tworzących wyjątkową grupę kościołów gotyckich o wybitnie regionalnym charakterze. W końcu XVI w. wzniesiono nowe renesansowe szczyty, z których przetrwał jedynie nad zakrystią. Po potopie szwedzkim kościół popadł w ruinę – zawaliły się dachy nad nawą południową i środkową, msze odbywały się wówczas w prezbiterium zamurowanym od reszty kościoła pod łukiem tęczowym. Stan jego w tym czasie przedstawia panorama Inowrocławia autorstwa F.B. Wernera z 1734 r. W latach 60-tych XVIII w., rozpoczęła się gruntowna przebudowa kościoła, m.in. obniżono nawy boczne, wzniesiono nową wysoką nawę główną. W 1779 kościół nie miał jeszcze sklepień, podłóg, nie wymurowano nowych ścian szczytowych, nie wykończono okien. Przebudowa została przerwana, gdyż pruski zaborca zdecydował się kościół zamienić na magazyn soli, co zniszczyło jego mury. W końcu XIX w. wymurowano nowe szczyty neogotyckie, w okresie międzywojennym wprowadzono sklepienie pseudogotyckie w prezbiterium i neobarokowe w nawie głównej, wymalowano wnętrze kościoła. Wyposażenie wnętrza w stylu barokowym, renesansowy ołtarz św. Antoniego przeniesiony z kościoła franciszkanów, podobnie jak ołtarz Matki Boskiej Różańcowej. Unikatowa figura Chrystusa z XIV w. w ołtarzu Krzyża Św.
Z historią kościoła wiąże się tajemnica jego pierwotnej lokalizacji sprzed spalenia miasta wraz z farą przez Krzyżaków w 1431 r. W aktach procesów polsko – krzyżackich o Pomorze Gdańskie z lat 1320-1321 odbywającego się w Brześciu Kujawskim i Inowrocławiu i 1339 w Warszawie, inowrocławska fara św. Mikołaja wzmiankowana była na środku rynku w odróżnieniu od kościoła parafialnego św. Stanisława w Brześciu Kujawskim, który stał przy rynku. Do roku 1869 na rynku stała wysoka, gotycka wieża z drugiej ćwierci XIV w., w której według źródeł w XVII i XVIII w. znajdował się ratusz, jednak pruski konserwator zabytków Julius Kohte twierdził, że jej pochodzenie nie jest znane. Przy wieży tej odnaleziono w latach 60-tych XX w. trzy gotyckie fundamenty murów o szerokości dwóch metrów, z których jeden łączył się z wieżą. Postulat historyka sztuki Romana Domagały z 1961 r., jednego z ich odkrywców, dalszych badań archeologicznych dotąd nie doczekał się realizacji.
za wikipedią