Początki Parku Szczytnickiego datowane są na XIII wiek, rok 1259 kiedy to panujący Henryk III sprzedał swojemu menniczemu Henrykowi Słupowi wieś Szczytniki, (nosiła też nazwę Stare Szczytniki) która sąsiadowała z lasem zwanym „Goy” (prawdopodobnie chodzi tu o źródłosłów polski – gaj). Sama nazwa Szczytniki wywodzi się od tarcz produkowanych w tym rejonie zwanych szczytami. Wykonywali je zamieszkujący ten rejon szczytnicy, czyli rzemieślnicy produkujący tarcze.
W obrębie Szczytników leżały oprócz obecnego parku także tereny wystawowe, ZOO, okolice Politechniki i placu Grunwaldzkiego. W roku 1318 wszystkie te tereny wraz z wsią i lasem kupiło miasto. W latach 1720 – 1740 część terenu odsprzedano prywatnym właścicielom. To także okres powstawania pierwszych, prywatnych ogrodów na tym terenie będących późniejszym zalążkiem dzisiejszego parku. W XVIII wieku część powstałych ogrodów udostępniono mieszkańcom miasta.W 1783 roku Szczytniki zakupił książę Friedrich Ludwig von Hohenlohe – Ingelfingen z przeznaczeniem na prywatną rezydencję. Założył tam ogród, otwarty w sierpniu 1789 roku. Ogród nie był otoczony żadnym ogrodzeniem, przez co stał się ogólnodostępny. Na zaplecze ogrodu składało się kilkadziesiąt mniejszych budynków, pomników i pozostałych urządzeń parkowych. Po oblężeniu miasta przez Francuzów i zniszczeniu tych terenów przez stacjonujące tam wojska gmina odkupiła parcele ogrodu książęcego w 1815 roku i połączyła z własnymi gruntami z przeznaczeniem na park miejski.
Projektem urządzenia i zagospodarowania dawnych książęcych ogrodów zajął się Joseph Peter Lennè (Generalny Ogrodnik Królewski w Berlinie) w 1861 roku. Prace w parku ruszyły jesienią 1865 roku. Nadzór nad nimi sprawował Julius Lösener a funkcję głównego ogrodnika pełnił Gustaw Heinze. Od 1865 roku aż do 1945 park rozrósł się z 40 do 100 ha.
Początkowym okresie zagospodarowania terenów porządkowano dawne ogrody księcia Hohenlohe. Dokonywano wycinek i przesadzeń roślinności. Park cechował ciągła zmienność jego powierzchni. Dokupywano coraz to nowe parcele, działki. Tworzono szkółki, aleje i tereny rekreacyjne a także szkolny ogród botaniczny. Park przez lata spełniał i spełnia funkcję edukacyjną, sportową, komercyjną, reprezentacyjną a nade wszystko wypoczynkową. Wszyscy jego współzałożyciele i twórcy zadbali by nie był tuzinkowy i prezentował wysoką wartość artystyczną, tak pod względem zieleni jak i obiektów na jego terenie się znajdujących.
Tuż po zakończeniu II Wojny Światowej Park Szczytnicki na kilka lat stał się schronieniem dla ptaków z pobliskiego, zniszczonego ZOO, tworząc tym samym ciekawe miejsce do obserwacji tych gatunków, których na tej szerokości geograficznej normalnie spotkać nie można

bonczek/hydroforgroup/2008